12.05.2017 gimnazjaliści uczestniczyli w spotkaniu z panem Zdzisławem Baranem – Sybirakiem, żołnierzem Armii Krajowej skazanym przez władze stalinowskie na karę śmierci zamienioną na kilkunastoletni pobyt na Syberii. Rodzina naszego bohatera doświadczyła w okresie wojny prześladowań od obydwu okupantów. Wuj ze strony mamy kapitan Edward Kawa – Kawicki dostał się we wrześniu 1939 roku do niewoli sowieckiej i został zamordowany w Charkowie (posiada swoje drzewo w tarnowskiej Alei Dębów Katyńskich). W 1942 roku rodzinę wysiedlono z gospodarstwa na Zamojszczyźnie, gdzie hitlerowcy zamierzali utworzyć obszar niemieckiej kolonizacji. Jako 15 latek wstąpił wtedy do Armii Krajowej, w której walczył już jego ojciec Władysław, nauczyciel, legionista, uczestnik wojny obronnej 1939 roku. Był jednym z najmłodszych partyzantów. Brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców, ochronie zrzutów, akcji zdobywania broni. Rok 1944 przyniósł Polakom wyzwolenie spod okupacji niemieckiej, lecz nie oznaczał wolności.
Władza sowiecka prześladowała polskich patriotów, aresztowała bohaterskich żołnierzy Armii Krajowej. Wśród aresztowanych przez stalinowskie NKWD i skazanych na karę śmierci znalazł się wraz z ojcem Zdzisław Baran. Ze względu na młody wiek (17 lat) nie został jak ojciec rozstrzelany – karę śmierci za patriotyzm i walkę z hitlerowcami nowi właściciele Polski zamienili mu na 10 letni pobyt w syberyjskich obozach pracy. Tak rozpoczął się dla naszego bohatera kolejny tragiczny okres w jego życiu.
Zimą 1944 roku stłoczeni w bydlęcym wagonie jechali w nieznane 5 tygodni, by na „nieludzkiej ziemi” Workuty (prawie 200 km za kołem podbiegunowym) podjąć niewolniczą pracę przy budowie torów kolejowych, przekopach, w kopalni węgla kamiennego. Towarzyszył im głód, mróz sięgający minus 50 stopni, praca ponad siły, surowa dyscyplina, dojmująca tęsknota za rodziną i Ojczyzną. Zgromadzeni w sali teatralnej gimnazjaliści słuchali w skupieniu opowieści starszego pana – uczestnika wydarzeń, które były udziałem jakże wielu Polaków, ale także przedstawicieli innych narodów poddanych stalinizmowi. W klapę marynarki wpiętych miał wiele odznaczeń i medali, na rękawie nosił opaskę Sybiraka. Mówił spokojnym, ciepłym głosem o historii, która nam współczesnym wydaje się trudna do wyobrażenia.
Obecna na sali gimnazjalistka Zuzanna Parcianko – poproszona przez prowadzącego spotkanie nauczyciela historii – przypomniała postać swojego nieżyjącego już dziadka – Sybiraka Bolesława Międzybrodzkiego, który zabierał ją na zebrania Związku Sybiraków. Warto nadmienić, iż kilka lat temu gościła wśród młodzieży naszej Szkoły Sybiraczka, poetka pani Stanisława Wiatr – Partyka. „13 kwietnia 1940 roku w Ostaszkowie został podpisany wyrok śmierci na mojego Ojca. W tym samym dniu wyruszył transport wiozący moją Matkę i mnie na Sybir” - napisała w tomiku wierszy „Piołun z kropelką rosy”.
Tragiczne wydarzenia wojny i okupacji, stalinizm przeszły dawno do podręczników historii. Odchodzą ostatni świadkowie, którzy tej gorzkiej historii doświadczyli osobiście i mogą ją opowiedzieć. Są najbardziej wiarygodni. Dlatego warto Ich posłuchać. Dzięki obecności pana porucznika Zdzisława Barana w naszej Szkole mieliśmy tę niezwykłą możliwość i przywilej.
Spotkanie prowadził Sławomir Podgórski. Zdjęcia wykonała Natalia Szwajnos.
